डोकेदुखी हे एक सर्वाधिक उद्भणारे आजाराचे एक लक्षण आहे. त्यामुळे डोके, टाळू किंवा माने मध्ये वेदना आणि अस्वस्थता येते. असा अंदाज आहे की 10 पैकी 7 लोकांना दरवर्षी किमान एकदा तरी डोकेदुखी सतावते. डोकेदुखी हे मानवजातीला सर्वात अधिक छळणार्या आजाराच्या लक्षणांपैकी एक आहे. डोकेदुखी विविध प्रकारची असते. डोकेदुखीची अक्षरशः शेकडो कारणे आहेत. सुदैवाने डोकेदुखीच्या बहुतेक प्रकरणांवर सहज पणे साधे व सोपे उपचार करता येतात. क्वचित प्रसंगी डोकेदुखी गंभीर कारणांमुळे होऊ शकते.
सतत, दीर्घकालीन, गंभीर डोकेदुखीचे कारण शोधण्यासाठी तपासण्या करून घेणे आवश्यक असते. न बर्या होणार्या डोकेदुखीचा उपचार करायला सर्व आवश्याक तपासण्या करून मगच त्याचे निदान होऊ शकते. सतत सतावणार्या डोकेदुखीचे अचूक निदान करणे आवश्यक असते कारण काही डोकेदुखीचे प्रकार गंभीर असू शकतात आणि ती डोकेदुखी मेंदूच्या मोठ्या आजाराचे लक्षण असू शकते.
डोकेदुखी म्हणजे डोक्याच्या कुठल्याही भागात किंवा वरच्या मानेच्या वरच्या भागात होणर्या वेदना. या वेदना कवटी किंवा मेंदूच्या सभोवतालच्या ऊती यांमधून उद्भवतात, मेंदूनतुन नाही, कारण मेंदूला स्वतःच्या संवेदना दर्शवणार्या नसा नसतात. हाडांच्या सभोवतालच्या ऊतकांचा पातळ थर (पेरीऑस्टियम), कवटी, सायनस, डोळे आणि कानांना वेढणारे स्नायू तसेच मेंदू आणि पाठीचा कणा (स्पाईनल कॉर्ड), मेनिंजेस (मेंदू व स्पाईनल कॉर्डच्या भोवताली असलेली आवरणे), धमन्या आणि नसा, या सर्व डोक्याचे भागांना
वरील सर्व आजारांमुळे डोकेदुखी होऊ शकते.
डोकेदुखीच्या स्थानावरून वर्गीकरण – ती कोठे होत आहे – ती फक्त चेहऱ्याच्या किंवा कवटीच्या एकाच भागात असू शकते किंवा संपूर्ण डोके दुखू शकते.
डोकेदुखीच्या स्थानावरून वर्गीकरण – ती कोठे होत आहे – ती फक्त चेहऱ्याच्या किंवा कवटीच्या एकाच भागात असू शकते किंवा संपूर्ण डोके दुखू शकते.
ती अचानक सुरू होते का ती हळुहळु सुरू होते.
हळुहळु सुरू होऊन अनेक वर्षे रहाणार्या डोकेदुखीला ‘क्रॉनिक डोकेदुखी’ म्हणतात.‘क्रॉनिक डोकेदुखी’ची तीव्रता हळुहळु वाढू शकते.
डोकेदुखी बरोबर अनेक वेळा मळमळणे आणि उलट्या होतात. खास करून डोक्याला गंभीर इजा झाल्यामुळे होणारी डोकेदुखी व मायग्रेन मुळे होणार्या डोकेदुखी यांच्या बरोबर मळमळ व उलट्या होतातच.
1. प्राथमिक डोकेदुखी: या मध्ये तणाव (टेन्शन) डोकेदुखी, मायग्रेन आणि क्लस्टर डोकेदुखी यांचा समावेश होतो.
2. दुय्यम (सेकंडरी) डोकेदुखी: दुय्यम डोकेदुखी इतर काही इजेमुळे किंवा रोगामुळे होते, जसे की
3. क्रेनियल न्युरॅल्जियास: चेहर्यावरील वेदना आणि इतर डोकेदुखी.
4. औषधांचा अतिवापर आणि ओषधे बंद केल्यावर होणारी डोकेदुखी – याला ‘रिबाउंड डोकेदुखी‘ असेही म्हटले जाते. ही अशी स्थिती आहे जिथे डोकेदुखी साठी औषधांचा वारंवार वापर केल्याने व बरे वाटल्यावर औषधे बंद केल्याने पुन्ही पहिल्या पेक्षा जास्तच डोकेदुखी होऊ शकते. औषधे घेतल्यानंतर थोड्या काळासाठी डोकेदुखी कमी होऊ शकते आणि औषधे बंद केल्यावर पुन्हा ‘रिबाउंड डोकेदुखी‘ होऊ शकते.
डोकेदुखीच्या रुग्णांनी नवीन उद्भवलेल्या डोकेदुखीसाठी निश्चितच तात्काल वैद्यकीय सल्ला घ्यावा. विषेश करून डोकेदुखी ताप, मान ताठ होणे, अशक्तपणा, शरीराच्या एका बाजूला संवेदना बदलणे, दृष्टीत दोष उत्पन्न होणे, उलट्या होणे किंवा मानसिक वर्तन बदलणे या कारणांमुळे डोकेदुखी झाली तरी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अगदी आवश्यक असते.
डोक्याला गंभीर दुखापतीमुळे उद्भवलेली डोकेदुखी पण या दुय्यम डोकेदुखीच्या वर्गात मोडते.
डोकेदुखीच्या या गटामध्ये मादक द्रव्यांचा गैरवापर आणि डोकेदुखीच्या उपचारांसाठी वापरल्या जाणाऱ्या औषधांचा अतिवापर या मुळे होणारी डोकेदुखी यांचा समावेश आहे.
तणाव डोककेदुखी जरी जीवघेणी नसली तरी तिच्यामुळे दैनंदिन क्रिया करणे अधिक कठीण होऊ शकते. तणाव डोकेदुखीचे रूग्ण ओव्हर-द-काउंटर (ओ.टी.सी.) म्हणजे औषधांच्या दुकानात डॉक्टरांच्या प्रिस्क्रिपशन शिवाय मिळणारी औषधे घेऊन स्वतःचा यशस्वीपणे उपचार करतात. डोकेदुखी वर गोळी:
Spinal tumors can compress spinal nerves, leading to a loss of movement or sensation below the location of the tumor. This can sometimes cause changes in bowel and bladder function. Nerve damage may be permanent.
However, if a spinal tumor is diagnosed early and treated properly, it may be possible to prevent further loss of function and regain nerve function.
Depending on its location, a tumor that presses against the spinal cord itself may be life-threatening.
क्लस्टर डोकेदुखी प्राथमिक डोकेदुखीचा एक दुर्मिळ प्रकार आहे. आयुष्याच्या दुसर्या दशकाच्या उत्तरार्धात क्लस्टर डोकेदुखीचा विकार सामान्यतः पुरुषांवर होतो. पण महिला आणि मुले देखील क्लस्टर डोकेदुखीचे बळी होऊ शकतात.
क्लस्टर डोकेदुखी चक्रीय काळात किंवा “क्लस्टर पीरियड्स” मध्ये होते. ही डोकेदुखी सर्व प्रकारच्या डोकेदुखींच्या मधील सर्वात वेदनादायक प्रकारांपैकी एक आहे. क्लस्टर डोकेदुखी अनेकदा मध्यरात्री डोक्याच्या एका बाजूला किंवा एका डोळ्याच्या आसपास तीव्र वेदनासह रुग्णांना जागृत करते. क्लस्टर पीरियड्स म्हणून ओळखल्या जाणार्या या वारंवार होणार्या डोकेदुखीचे झटके काही आठवडे ते काही महिने टिकू शकतात. त्यानंतर सामान्यतः रूग्णाला दीर्घ कालावधी पर्यंत आराम मिळतो. या डोकेदुखी मुक्त काळा दरम्यान अनेक महिने किंवा अनेक वर्षे क्लस्टर डोकेदुखीचे झटके थांबू शकतात.
क्लस्टर डोकेदुखीसाठी विविध उपचार आहेत, परंतु रुग्णांची संपूर्ण तपासणी केल्यानंतरच उपचार केले जाऊ शकतात.
खालील गोष्टी क्लस्टर डोकेदुखी ची सुरुवात करवुं शकतात, म्हणून त्यांना “ट्रीगर” म्हणतात:
क्लस्टर डोकेदुखीची लक्षणे इतर रोगांमुळे होणार्या डोकेदुखीच्या लक्षणांसारखी असू शकतात. म्हणून क्लस्टर डोकेदुखीते अचूक निदान करण्यासाठी रुग्णांनी त्यांच्या डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्याक आहे.
क्लस्टर डोकेदुखीच्या उपचारांसाठी दोन उपचार प्रणाल्या वापरल्या जातात.
1. हल्ल्याच्या उपचारांसाठी: क्लस्टर डोकेदुखीचा झटका थांबवण्यासाठी किंवा कमीतकमी त्याची तीव्रता कमी करण्यासाठी, रुग्णाला 15 ते 20 मिनिटांसाठी फेस मास्कद्वारे ऑक्सिजनचा उच्च डोस देण्यात येऊ शकतो. तसेच नाकातून देण्यात येणार्या स्प्रे द्वारे डॉक्टरांनी लिहून दिलेले औषध दिले जाऊ शकते.
2. भविष्यातील हल्ले रोखण्यासाठी: क्लस्टर डोकेदुखी उपचारांचा दुसरा भाग म्हणजे दररोज औषधे घेऊन वारंवार होणारे हल्ले टाळणे. क्लस्टर डोकेदुखी टाळण्यासाठी खालील औषधे वापरली जातात:
क्लस्टर डोकेदुखी टाळण्यासाठी, डोकेदुखी कशामुळे सुरू होते हे शोधणे महत्वाचे आहे.
धूम्रपान आणि अल्कोहोल टाळणे हा सर्वोत्तम सल्ला आहे. डोकेदुखी सुरू झाली तेव्हा रुग्ण काय करत होता, काय खात होता, काय पीत होता याविषयी माहिती लिहून ठेवणे व ती माहिती डॉक्टरांना सांगणे. या नाहितीच्या मदतीने डॉक्टरांना औषधे आणि असा इतर सल्ला देता येतो की ज्याच्या मुळे क्लस्टर डोकेदुखी टाळण्यास मदत होते. काही औषधे क्लस्टर डोकेदुखी टाळण्यास मदत करतात ती देखील डॉक्टर सुचवू शकतात.
रुग्णांनी शक्य तितक्या लवकर उपचार घेणे आवश्यक आहे, कारण कोणीही निश्चितपणे सांगू शकत नाही की तीव्र वारंवार डोकेदुखी क्लस्टर डोकेदुखी आहे की गंभीर मेंदूच्या आजाराचे लक्षण आहे. परंतु जर रुग्णाला खालील चिन्हे असतील तर मात्र त्वरित वैद्यकिय सल्ला घेणे अत्यंत उचित आहे.
मायग्रेन डोकेदुखी ही गंभीर प्रकारची डोकेदुखी आहे. या मध्ये डोक्यात धडधडत आहे, कलकल होत आहे असे वाटतते आणि वेदना होतात, ही डोकेदुखी सहसा डोक्याच्या एकाच बाजूला होते. मायग्रेन डोकेदुखीचे अनेक प्रकार आहेत. जी मायग्रेनची डोकेदुखी महिन्यातून 15 किंवा अधिक दिवस होते तिला क्रॉनिक मायग्रेन म्हणतात. डब्ल्यूएचओच्या मते, अपंगत्वामुळे गमावलेल्या वर्षांमध्ये मायग्रेन हे स्वतःहून जगभरातील सहाव्या क्रमांकाचे सर्वात मोठे कारण असल्याचे आढळून आले.
मायग्रेन मध्ये प्रकाश आणि आवाजाची संवेदनशीलता वाढू शकते. ही डोकेदुखी कित्येक तासांपासून कित्येक दिवसांपर्यंत टिकू शकते.
मायग्रेन हा डोकेदुखीचा सर्वात गंभीर आणि गुंतागुंतीचा प्रकार आहे. संशोधकांचा असा विश्वास आहे की ते मज्जातंतूंच्या मार्गमुळे आणि मेंदूच्या रसायनांच्या बदलांमुळे होऊ शकते.
मायग्रेन होण्यात अनुवांशिक घटक आणि पर्यावरणीय घटक देखील जवाबदार असतात असे मानले जाते.
जगातील लोकांना सर्वाधीक त्रास देणार्या 20 आजारांच्या यादीत मायग्रेन डोकेदुखीचा समावेश आहे.
पौगंडावस्थेतील मायग्रेन मुलींपेक्षा मुलांमध्ये जास्त आढळते पण प्रौढांमध्ये मायग्रेन डोकेदुखी पुरुषांपेक्षा स्त्रियांमध्ये अधिक वेळा होते. ज्यांच्या कुटुंबात रक्ताच्या नात्यातील व्यक्तिंना मायग्रेनचा त्रास होतो त्यांनाही मायग्रेनचा त्रास होण्याची अधिक शक्यता असते.
मायग्रेन डोकेदुखीचे दोन मूलभूत प्रकार आहेत: आभा (ऑरा) सह मायग्रेन आणि आभा (ऑरा) शिवाय मायग्रेन.
आभा (ऑरा) म्हणजे एखाद्या स्थानापासून तेज किंवा वलय निर्माण झाले आहे असे वाटणे. त्यात
चमकदार ठिपके, चमकणारे दिवे किंवा हलत्या रेषा दिसतात. काही प्रकरणांमध्ये आभामुळे काही वेळ रूग्णाला दिसेनासे होते. मायग्रेन डोकेदुखी सुरू होण्याच्या 30 मिनिटांपूर्वी आभा येऊ शकते आणि अंदाजे 15 मिनिटे टिकू शकते.
हेमीप्लेगिक मायग्रेन हा मायग्रेनचा आणखी एक प्रकार आहे. त्यात मायग्रेन बरोबर लकवा किंवा पक्षघात (स्ट्रोक) झाल्या सारखी लक्षणे असतात, जसे की बोलण्यात असंबध्धता आणि शरीराच्या एकाच बाजूला पक्षघात होतो अथवा स्नायु मध्ये अशक्तपणा येतो.
मायग्रेनच्या डोकेदुखीवर घरी उपचार करता येतात. अनेक रूग्णांना चहा पिऊन देखील बरे वाटते. मायग्रेनसाठी कदाचित सर्वात जुने औषध संयोजन म्हणजे एस्पिरिन, पॅरासिटामोल आणि केफीन ही तीन औषधे असलेली गोळी. मायग्रेनसाठी प्रतिबंधात्मक औषध (मायग्रेन न होण्यासाठी औषध) म्हणजे बीटा-ब्लॉकर्सचा औषधोपचार. परंतु बीटा-ब्लॉकर्स डॉक्टरांनी लिहून दिले पाहिजेत आणि रुग्णावर बीटाब्लॉकरच्या परिणामांवर डॉक्टरांची देखरेख पाहिजे कारण बीटा-ब्लॉकर्सची कधी कधी विपरीत असर होतो.
डोकेदुखी न होण्यासाठी किंवा थांबवण्यासाठी प्रिस्क्रिप्शननो मिळणारी अनेक औषधे उपलब्ध आहेत. सुमात्रिप्टन हे एक प्रिस्क्रिप्शनने मिळणारे औषध आहे जे पुष्कळदा मायग्रेनच्या उपचारासाठी वापरले जाते. तसेच रीझाट्रीप्टान हेही औषध मायग्रेनच्या इजालासाठी वापरले जाते. मायग्रेन बरोबर मळमळ आणि उलट्यांही होऊ शकतात, आणि त्यांचा उपचार करण्यासाठी इतर प्रोक्लोरपेराझीन व प्रोमिथाझीन सारखी औषधे उपलब्ध आहेत. मायग्रेनच्या डोकेदुखी असलेल्या बहुतेक रुग्णांना एका अंधाऱ्या खोलीत विश्रांती घेतल्यानंतर आणि झोपी गेल्यानंतर खूप आराम मिळतो. थोडक्यात, खालील केल्यास मायग्रेनचा त्रास कमी करण्यास मदत होईल.
मेंदूच्या सभोवताली तीन रक्षक आवरणे अथवा थर असतात. बाहेरून आत जाता त्या थरांची नावे आहे ड्युरा मॅटर, अराकनॉईड मॅटर व पाया मॅटर. या पैकी ड्युरा मॅटर सर्वात चिवट व जाड असते आणि मेंदूचे सर्वाधिक रक्षण करते.
डोक्याला झालेल्या दुखापतीमुळे मेंदूच्या वरीर आवरणांवर अथवा आत म्हणजे सब-ड्यूरल (ड्युरा मॅटरच्या आत), एपि-ड्यूरल (ड्युरा मॅटर च्या बाहेर) आणि मेंदूच्या ऊतींमधील सब-अराकनॉईड (अराकनॉईड मॅटर)च्या आत या पातळ्यांमध्ये रक्तस्त्राव होऊ शकतो. हे सर्व कवटीच्या आत होणारे रक्तस्त्राव आहेत आणि त्यांना इंट्रासेरेब्रल रक्तस्त्राव असे म्हणतात. कवटीच्या आत कुठेही रक्तस्रावा झाला तरी रक्तस्रावाशी संबंधित नसलेल्या मेंदूच्या भागा मध्ये पण इजा, सूज, वेदना आणि मानसिक स्थिची मध्ये फरक होऊ शकतो.
कंकशन म्हणजे डोक्याला इजा होऊन रक्तस्त्राव न होता नुसती मळमळ आणि उलट्या होतात. ह्या डोकेदुखीच्यया परिस्थितीला पोस्ट-कंकशन सिंड्रोमचे म्हणतात.
दुय्यम डोकेदुखीचे निदान रुग्णाच्या रोगांच्या पूर्ण इतिहासा (हिस्ट्री) पासून सुरू होते. त्यानंतर शारीरिक तपासणी, पॅथॉलॉजी प्रयोगशाळा तपासणी आणि इमेजिंग म्हणजे रेडिओलॉजी किंवा एम.आर.आय. तपासण्या करून निदान केले जाऊ शकते.
पण डोकेदुखीचे काही रूग्ण अतिशय गंभीर हॉस्पिटल मध्ये आणले जातात. काही कारणांमुळे त्यांची चेतना कमी झालेली असते किंवा त्यांची महत्वाच्या चिन्हे (व्हायटल साईन्स) वाईट झालेल्या असतात. अशा संकटमय परिस्थितीत उपचार करणारे डॉक्टर रोगाचा इतिहास आणि चाचण्यांची वाट न पाहता तात्काल उपचार सुरू करतात. असा केस मध्ये तपासण्या व निदान नंतर करण्यात येतात.
उदाहरणार्थ, डोकेदुखी, ताप, मान ताठ आणि कडक होणे आणि मानसिक गोंधळ असलेल्या रुग्णाला मेंदुज्वर (मेनिंजायटीस) असू शकतो. मेनिंजायटीस अतिशय घातक स्वरुपाचा रोग असल्याने असल्याने, निदानाची खात्री करण्यासाठी रक्ताच्या चाचण्या आणि लंबर पंक्चर करण्यापूर्वी डॉक्टर एन्टीबायोटीक औषधे सुरू करू शकतात.
दुय्यम डोकेदुखीचे कारण निश्चित करण्यासाठी रुग्णात्या रोगांचा इतिहास आणि शारीरिक तपासणी प्रारंभिक दिशा दाखवतात. म्हणूनच, हे अत्यंत महत्वाचे आहे की नवीन, तीव्र डोकेदुखी सुरू झालेल्या रुग्णांचा तपशीलवार इतिहास एकतर रुग्णाकडून किंवा त्याच्या बरोबर उपस्थित असलेल्या व्यक्तीकडून घेतला जातो. डोकेदुखी निर्माण करणाऱ्या शरीरातील इतर रोगांचे निदान करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकणाऱ्या चाचण्या डॉक्टरांच्या
कोणत्या विशिष्ट रोग, आजार किंवा दुखापतीला डोकेदुखीचे कारण मानले जात आहे या वर डॉक्टरांचे मूल्यांकनावर अवलंबून असते.
शरीरात संसर्ग किंवा सूज असल्यास रक्तातील पांढऱ्या रक्त पेशींची संख्या वाढते, एरिथ्रोसाइट सेडिमेंटेशन रेट (ई.एस.आर.) वाढतो तसेच सी-रिएक्टीव प्रोटीन (सी.आर.पी.) चे प्रमाण वाढू शकते. या चाचण्या विशिष्ट रोगाची माहिती देत नाही, परंतु इतर चाचण्यांसह केल्यावर उपयुक्त ठरतात. रक्ताच्या चाचण्यात इलेक्ट्रोलाइट असंतुलनाचे मूल्यांकन पण करण्यात येते. तसेच यकृत, मूत्रपिंड आणि थायरॉईड सारख्या महत्वाच्या अवयवांच्या रोगांचीही तपासणी करण्यात येते.
जर रुग्णाला अति मद्यपानाची संवय आहे, रूग्ण अति जास्त प्रमाणात प्रिस्क्रिप्शन औषधे घेतो आहे किंवा इतर रूग्ण नशाकारी औषधांचा गैरवापर करत आहे असा संशय असेल तर टॉक्सिकॉलॉजी चाचण्या उपयुक्त ठरू शकतात.
डोक्याची चुंबकीय अनुनाद इमेजिंग (मॅग्नेटीक रेझोनन्स इमेजिंग अथवा एम.आर.आय.) तपासणी दाखवते मेंदूचे शरीरशास्त्र आणि मेंदू आणि पाठीचा कणा आणि त्यात्यावरी आवरणे म्हणजेच मेनिन्जेस. ही तपासणी प्रणाली संगणकीकृत टोमोग्राफीपेक्षा अधिक अचूक असते.
पण एम.आर.आय. स्कॅनच्या काही त्रुट्या आहेत.
सेरेब्रोस्पाइनल फ्लुइड म्हणजे मेंदू आणि पाठीच्या कण्याभोवती असणारा द्रव पदार्थ. हा द्रव पदार्थ पाठीच्या खालच्या भागात दोन मणक्याच्या मधून सुईने ओढता येतो. या तपासणी प्रणालीला लंबर पंक्चर असे म्हणतात. लंबर पंक्चरने मिळवलेले सेरेब्रोस्पाइनल फ्लुइड तपासून त्यात संक्रमण (इन्फेक्शन) असल्यास ते कळते. उदाहरणार्थ बॅक्टेरिया, वायरस, फंगल किंवा क्षयरोगाचे किटाणुं आहेत हे कळते. वरील सर्व रोगाच्या तत्त्वांमुळे मेनिंजायटीस नामाचा गंभीर रोग होऊ शकतो आणि लंबर पंक्चर ही तपासणी मेनिंजायटीसचे निदान करण्यास अतिशय उपयोगी असते. तसेच सेरेब्रोस्पाइनल फ्लुइडचा दाब जास्त आहे का हे देखील या चांचणीद्वारे कळते.
लंबर पंक्चर करण्याआधी मेंदूत रक्तस्त्राव (हेमरेज), सूज किंवा गाठ नसल्याची खात्री करण्यासाठी सी.टी. स्कॅन केली जाते कारण वरील रोग असतांना लंबर पंक्चर करणे धोक्याचे असते.
लंबर पंक्चरची सुई दोन मणक्यांमध्ये घातल्यावर आतील द्रव पदार्थाचा (सेरेब्रोस्पाइनल फ्लुइडचा) दाब मोजता येतो. रूग्णाच्या रोगांचा संपूर्ण इतिहास आणि शारीरिक तपासणीच्या संयोगाने सेरेब्रोस्पाइनल फ्लुइडचा दाब का वाढला आहे याचे निदान करता येते. इतर काहीच रोग नसूनही सेरेब्रोस्पाइनल फ्लुइडचा दाब जास्त असला तर त्याला “इडिओपॅथिक इंट्राक्रॅनियल हायपरटेन्शन”म्हणतात. पूर्वी याच रोगाला “स्यूडोट्यूमर सेरेब्री”म्हणून ओळखले जायचे.
हा सर्वात महत्वाचा प्रश्न आहे. एक साधी डोकेदुखी एक कप चहा किंवा एका एस्पिरिच्या गोळीने बरी होते पण इतर प्रकारची डोकेदुखी गंभीर रोग दर्शवू शकते.
जेव्हा रुग्णाला “तिच्या किंवा त्याच्या आयुष्यातील सर्वात वाईट डोकेदुखी” सतावते तेव्हा नक्कीच डॉक्टर किंवा न्यूरोसर्जनला ताबडतोब भेटण्याची वेळ असते. अशाप्रकारे सबअरक्नोइड रक्तस्त्राव व सेरेब्रल एन्यूरिज्म फुटणे या अति गंभीर रोगांचे निदान केले जाऊ शकते, कारण या दोन्ही गंभीर रोगांमुळे अतिशय तीव्र डोकेदुखी होते. या दोनही रोगांना आपत्कालीन स्थिती (इमरजन्सी) समजावी व त्यांचा तात्काळ उपचार करवून घेणे आवश्यक असते.
परंतु वेदना सहन करण्याची क्षमता प्रत्येक व्यक्तीत भिन्न असते. बर्याच वेळी रुग्ण “मी माझ्या आयुष्यातील सर्वात वाईट डोकेदुखीने ग्रस्त आहे” असे म्हणतात पण त्यांची डोकेदुखी साध्या कारणाने असुं शकते.
खालील परिस्थितींमध्ये मात्र निश्चितपणे त्वरित वैद्यकीय सल्ल्याची आवश्यकता असते:
बहुतांश डोकेदुखीच्या रूग्णांचा उपचार घरघुती उपायांनी होऊ शकतो. डोकेदुखी उपाय पण हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे की सतत होणार्या डोकदुखी साठी कमीतकमी निदान एकदा तरी फॅमिली डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
समर्थ न्यूरो आणि सुपरस्पेशालिटी हॉस्पिटलमध्ये 100+ बेड आहेत आणि हे न्यूरोलॉजिकल समस्या / आजारावरील इमर्जन्सी सर्जरीमध्ये आणि निदानामध्ये तज्ञ आहे.
